Ile kosztuje mediacja ?

Jak już pisałam mediacja jest atrakcyjną alternatywą dla sądowego dochodzenia roszczeń, również w aspekcie finansowym. Poniżej opisuję jak kształtują się koszty mediacji i czym są warunkowane.
Zasady ustalania kosztów mediacji zależą od tego, czy strony przystępują do mediacji z własnej inicjatywy tj. do mediacji umownej czy postępowanie mediacyjne odbywa się po wniesieniu powództwa, na podstawie skierowania przez Sąd.

W mediacji umownej strony zawierają umowę o prowadzenie mediacji bezpośrednio z mediatorem. Umowa określa wynagrodzenie mediatora, które przysługuje niezależnie od tego czy finalnie doszło do zawarcia ugody. Wynagrodzenie mediatora zasadniczo pokrywa każda ze stron po połowie. Można się jednak umówić, że jedna strona pokryje koszty mediacji w całości. Taki postulat zrealizuje się
w sytuacji, gdy jeden z uczestników mediacji posiada przewagę finansową i organizacyjną. Stawki wynagrodzenia mediatora reguluje rynek.

W przypadku skierowania stron do mediacji przez Sąd zastosowanie mają Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości zgodnie, z którymi na koszty mediacji składają się wynagrodzenie mediatora oraz koszty postępowania mediacyjnego. Koszty mediacji pokrywają strony po połowie, chyba że w treści ugody postanowią inaczej. Jeżeli mediacja nie zakończy się zawarciem ugody koszty mediacji doliczane są do kosztów postępowania a o obowiązku ich pokrycia decyduje Sąd w orzeczeniu kończącym sprawę w danej instancji. Co do zasady koszty sądowe pokrywa strona przegrywająca.

Ponieważ blog dotyczy spraw z zakresu prawa cywilnego pisząc o kosztach mediacji ograniczę się do wskazania Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 20 czerwca 2016r. w sprawie wysokości wynagrodzenia i podlegających zwrotowi wydatków mediatora w postępowaniu cywilnym. Zgodnie z Rozporządzeniem w sprawach o prawa majątkowe wynagrodzenie mediatora wynosi 1% wartości przedmiotu sporu, jednak nie mniej niż 150 złotych i nie więcej niż 2000 złotych za całość postępowania mediacyjnego. W sprawach o prawa majątkowe, w których wartości przedmiotu sporu nie da się ustalić, oraz w sprawach o prawa niemajątkowe wynagrodzenie mediatora za prowadzenie postępowania mediacyjnego wynosi za pierwsze posiedzenie 150 złotych, a za każde kolejne – 100 złotych, łącznie nie więcej niż 450 złotych. Zwrotowi podlegają również udokumentowane i niezbędne wydatki mediatora poniesione w związku z przeprowadzeniem mediacji na pokrycie kosztów:
1) przejazdów – w wysokości i na warunkach określonych w przepisach dotyczących wysokości oraz warunków ustalania należności przysługujących pracownikowi zatrudnionemu w państwowej lub samorządowej jednostce sfery budżetowej z tytułu podróży służbowej;
2) wynajmu pomieszczenia niezbędnego do przeprowadzenia posiedzenia mediacyjnego, w wysokości nieprzekraczającej 70 złotych za jedno posiedzenie;
3) korespondencji, w wysokości nieprzekraczającej 30 złotych.

W razie nieprzystąpienia stron do mediacji, mediatorowi przysługuje zwrot poniesionych wydatków w wysokości nieprzekraczającej 70 złotych. Jeżeli mediator jest podatnikiem VAT wynagrodzenie mediatora oraz wydatki podwyższa się o obowiązującą stawkę podatku od towarów i usług przewidzianą dla tego rodzaju czynności tj. o 23 %.
Uwaga istotna dla stron nakłanianych przez Sąd do mediacji:
Jeżeli postępowania mediacyjne wszczęte przed otwarciem rozprawy zakończy się ugodą, Sąd z urzędu zwraca 100 % wpisu sądowego. Jeżeli ugoda wieńczy mediację rozpoczętą po otwarciu rozprawy zwrot dotyczy 75 % wpisu sądowego. Biorąc pod uwagę fakt, że np. w sprawach o prawa majątkowe stosunkowa opłata sądowa wynosi 5 % wartości przedmiotu sporu, zasada zwrotu wpisu stanowi dla stron postępowania istotną zachętę do poszukiwania porozumienia.

Ponadto odnosząc się do maksymy „czas to pieniądz” warto zauważyć, że postępowanie mediacyjne realizuje postulat szybkiego rozwiązania konfliktu. W mediacji umownej uczestnicy ustalają z mediatorem czas oraz częstotliwość posiedzeń mediacyjnych, co w założeniu ma odzwierciedlać oczekiwania uczestników co do czasu zawarcia ugody. W postępowaniu mediacyjnym ze skierowania Sądu obowiązują terminy przewidziane w Kodeksie Postępowania Cywilnego. I tak zgodnie z art.183 (10) Kodeksu Postępowania Cywilnego kierując strony do mediacji, Sąd wyznacza czas jej trwania na okres do trzech miesięcy. Na zgodny wniosek stron lub z innych ważnych powodów termin na przeprowadzenie mediacji może zostać przedłużony, jeżeli będzie to sprzyjać ugodowemu załatwieniu sprawy.

Podsumowując powyższe rozważania należy stwierdzić, że uczestnicy mediacji mają decydujący wpływ na to, ile czasu trwać będzie postępowanie mediacyjne. Jeżeli ponadto wskażemy, że treść ugody oparta jest na porozumieniu uczestników mediacji a samo postępowanie odbywa się przy relatywnie niskich kosztach to wniosek wydaje się oczywisty, że w każdej sprawie warto podjąć próbę mediacji.