Wzory przemysłowe, które są częścią produktu złożonego

Wzór przemysłowy chroni design, czyli zewnętrzną nową i oryginalną postać produktu. Przepisy pozwalają na rejestrację projektów mebli, lamp, torebek, telefonów, pralek czy samochodów. Przy czym ten ostatni jest produktem złożonym tj. składa się z części, które samodzielnie też mogą uzyskać rejestrację jako wzór przemysłowy. Producenci samochodów zgłaszają do rejestracji takie elementy aut jak lusterka, lampy czy nawet zderzaki. Skutek jest taki, że rejestracja tych części prowadzi do  monopolizacji rynku napraw,  czemu przeciwdziała klauzula napraw.

Gdzie obowiązuje klauzula napraw ?

W celu ograniczenia rejestracji i uwolnienia rynku części zamiennych Unia Europejska wprowadziła wyjątek dla korzystania z zarejestrowanego wzoru w celu naprawy produktów złożonych.

Klauzula napraw dotyczy wspólnotowych wzorów przemysłowych, czyli tych chronionych na terytorium UE na podstawie rejestracji w Urzędzie Unii Europejskiej ds. Własności Intelektualnej w Alicante.

Natomiast dla znaków krajowych – zarejestrowanych w urzędach państw członkowskich na podstawie przepisów krajowych – została wydana Dyrektywa[1], zgodnie z którą wprowadzenie klauzuli napraw było dowolne.

W Polsce obowiązująca Ustawa prawo własności przemysłowej[2] przewiduje Klauzulę napraw. Ale już w Niemczech jest zastosowanie jest ograniczone według daty rejestracji wzoru.

Na czym polega Klauzula napraw ?

Producent i sprzedawca części zamiennych do samochodów, może powołać się na klauzule napraw, w stosunku do producenta samochodów, który tą część zarejestrował jako wzór przemysłowy. Na mocy klauzuli może produkować i wprowadzać do obrotu ww. części, ale wyłącznie w celu naprawy produktu złożonego czyli samochodu, polegającej na przywróceniu jego stanu pierwotnego. Tym samym części nie mogą służyć do tuningowania aut ani do wytwarzania tzw. „składaków”.

Zmiany w prawie UE

Zgodnie z nową Dyrektywą UE[3], zasady korzystania z klauzuli napraw mają zostać ujednolicone w krajach członkowskich do 2032r., tak żeby uprawniony z rejestracji części samochodowych nie mógł blokować produkcji i sprzedaży identycznych części zamiennych służących do naprawy tych aut.

Producenci i sprzedawcy części zamiennych będą mogli zwiększyć obszar swojej działalności, bez ryzyka związanego z fragmentaryzacją prawną w zakresie ochrony wzorów. Konsumenci uzyskają szerszy dostęp do tańszych zamienników.

Warunki klauzuli napraw

Przepisy mają długi – bo 8 letni okres przejściowy – co oznacza, że nadal producenci i sprzedawcy części zamiennych muszą sprawdzać czy oferowane części posiadają rejestracją oraz czy na danym terytorium mogą powołać się na klauzulę napraw. Równocześnie nadal korzystanie z klauzuli napraw wiąże się ze spełnieniem szczególnych warunków. Producent i sprzedawca jest zobowiązany do ich przestrzegania, jako profesjonalny przedsiębiorca, a w przypadku sporu musi udowodnić, że te warunki rzeczywiści spełnił.

Podsumowanie

Zmiany w przepisach o wzorach przemysłowych, w tym wprowadzenie zharmonizowanej klauzuli napraw, to dobra wiadomość dla producentów części zamiennych i ich klientów. Choć nowe przepisy ujednolicą zasady korzystania z wzorów w celu naprawy to nadal wymagają przestrzegania szczególnych warunków. Producenci, którzy chcą uniknąć problemów związanych z naruszeniem wzorów przemysłowych i kosztownymi procesami sądowymi, powinni zwrócić szczególną uwagę na poprawność swojej dokumentacji oraz na zgodność z regulacjami. Zmiany te są krokiem w stronę większej transparentności i ujednolicenia prawa w UE, co z pewnością ułatwi życie przedsiębiorcom w dłuższej perspektywie.

r.pr. Elżbieta Figat-Michalak

[1] DYREKTYWA 98/71/WE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY

z dnia 13 października 1998 r.

w sprawie prawnej ochrony wzorów

[2] USTAWA

z dnia 30 czerwca 2000 r.

Prawo własności przemysłowej

[3] DYREKTYWA PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY (UE) 2024/2823

z dnia 23 października 2024 r.

w sprawie prawnej ochrony wzorów przemysłowych (wersja przekształcona)

Poleć na Facebooku