Lubię pisać o prawie na przykładach spraw, które prowadzę dla klientów Kancelarii, ale również jako komentarz do głośnych spraw sądowych.
Nie dawniej jak tydzień temu prasę zalały informacje o zakończeniu sprawy, która od 10 lat angażowała członków zespołu De Mono. Na pewno trafiliście na niejedną wzmiankę o tej batalii, a jeżeli nie, to bez trudu odnajdziecie informacje na jej temat w internecie.
Mój cel na dziś to odpowiedź na pytania: dlaczego wokół nazw zespołów pojawiają się niejasności co prowadzi do sporów ? Oraz co zrobić, aby uniknąć w przyszłości nieporozumień z „kumplami z kapeli”.
Celowo użyłam określenia kumple, ponieważ zazwyczaj do powstania zespołu dochodzi w sposób bardzo nieformalny, wśród znajomych i przyjaciół. Zespołu nie tworzy się przecież poprzez podpisanie umowy, ale podjęcie wspólnej pracy twórczej. Dlatego też jako przyczynę przyszłych nieporozumień można wskazać brak umowy.
Umowy nie są zawierane, głównie dlatego, że prawa muzyków powstają z mocy samego prawa, nie wymagają dodatkowych czynności. O tym, że do powstania praw autorskich (do tekstu piosenki, muzyki) nie potrzeba żadnych formalności pisałam już na tym blogu.
Otóż tak samo jest z prawem do nazwy zespołu, ponieważ (w orzecznictwie i doktrynie prawnej) przyjmuje się wykładnię, zgodnie z którą nazwa zespołu należy do katalogu dóbr osobistych *. Jak to zwięźle przedstawił Sąd w Warszawie ** „nazwa zespołu jest rodzajem artystycznego pseudonimu, o którym mowa wprost w art. 23 k.c. tyle, że przyjętego nie przez jedną osobę, a przez wszystkich członków zespołu, zastępczym (w stosunku do nazwisk) środkiem identyfikacji w sferze działalności artystycznej. Stanowi dobro osobiste wszystkich członków zespołu, chyba że wiąże się treściowo tylko z jednym lub z niektórymi członkami zespołu, bądź chodzi o zespół utworzony, nazwany i kierowany przez jednego z członków w sposób tak wyraźny i oczywisty, iż uchodzi za zespół tej osoby.”
Dobro osobiste jest przypisane do osoby/grupy osób, a ustalenie jego treści następuje poprzez określnie czy doszło do naruszenia tego prawa.
W przypadku zmiany składu osobowego zespołu pojawia się zatem pytanie, który z członków może w dalszej działalności artystycznej posługiwać się nazwą zespołu. Lub inaczej: czy po odejściu jednego z muzyków pozostali nadal mogą działać pod nazwą?
Zespół może samodzielnie określić te zasady podpisując zawczasu umowę. Jeżeli umowy nie ma – rozstrzygnięcie należy do Sądu, który bada wkład twórczy poszczególnych członków w artystyczną działalność grupy. Oczywiście punktem zapalnym jest ustalenie wielkości wkładu artystycznego, gdyż poszczególni członkowie mają subiektywne odczucia na ten temat (czasami odosobnione).
Ustalenie omawianej kwestii jest dużo łatwiejsze na początku działalności artystycznej, w warunkach zgodnej współpracy twórczej. Uważam, że każda umowa będzie lepsza niż brak umowy, ponieważ usuwa niejasności i ustala ramy współpracy. Członkowie grupy mogą dowolnie określić swoje prawa wobec nazwy grupy.
Wydaje się zasadne, aby podjąć ten temat w momencie, gdy zespół zaczyna podpisywać umowy z podmiotami zewnętrznymi, np. umowę na wykonanie koncertu, umowę z menadżerem czy z wytwórnią fonograficzną. Czyli z momentem, gdy działalność zespołu nabiera formalnego charakteru.
* Kodeks Cywilny
Art. 23
Dobra osobiste człowieka, jak w szczególności zdrowie, wolność, cześć, swoboda sumienia, nazwisko lub pseudonim, wizerunek, tajemnica korespondencji, nietykalność mieszkania, twórczość naukowa, artystyczna, wynalazcza i racjonalizatorska, pozostają pod ochroną prawa cywilnego niezależnie od ochrony przewidzianej w innych przepisach.
Art. 24
- 1. Ten, czyje dobro osobiste zostaje zagrożone cudzym działaniem, może żądać zaniechania tego działania, chyba że nie jest ono bezprawne. W razie dokonanego naruszenia może on także żądać, ażeby osoba, która dopuściła się naruszenia, dopełniła czynności potrzebnych do usunięcia jego skutków, w szczególności ażeby złożyła oświadczenie odpowiedniej treści i w odpowiedniej formie. Na zasadach przewidzianych w kodeksie może on również żądać zadośćuczynienia pieniężnego lub zapłaty odpowiedniej sumy pieniężnej na wskazany cel społeczny.
- 2. Jeżeli wskutek naruszenia dobra osobistego została wyrządzona szkoda majątkowa, poszkodowany może żądać jej naprawienia na zasadach ogólnych.
- 3. Przepisy powyższe nie uchybiają uprawnieniom przewidzianym w innych przepisach, w szczególności w prawie autorskim oraz w prawie wynalazczym.
** Wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 30 kwietnia 2014 r., Sygnatura akt VI ACa 1304/13
radca prawny Elżbieta Figat-Michalak
Pozostawienie komentarza pod artykułem będzie uważane, za wyrażenie przez Panią/Pana zgody w rozumieniu art. 6 ust. 1. lit. a RODO na przetwarzanie danych osobowych w celu opublikowania Pani/Pana imienia i nazwiska lub „nick” jako autora zamieszczonego komentarza. Udzielona zgoda może być wycofana w każdym czasie poprzez kontakt na adres e-mail Kancelarii kontakt@radcapranwyefm.pl lub poprzez usunięcia komentarza. Wskazuję, że wycofanie zgody pozostaje bez wpływu na zgodność z prawem przetwarzania, którego dokonano na podstawie zgody przed jej cofnięciem. Dane będą przetwarzane do czasu wycofania zgody.
0 komentarzy