Kwestią fotografii zajmowałam się już wcześniej, pisząc o elementach chronionych oraz kryteriach oceny ładunku twórczego zdjęcia:
https://radcaprawnyefm.pl/to-sztuka-zrobic-zdjecie/
Dzisiaj omówię zagadnienie klasyfikacji fotografii jako utworu z perspektywy historycznej. Na gruncie obowiązującej dzisiaj Ustawy z dnia 04 lutego 1994r. prawo autorskie i prawa pokrewne nabycie praw autorskich jest odformalizowane a ochrona rozpoczyna się z momentem ustalenia utworu.
Jednakże wcześniejsza ustawa, z 1952r. ustalała warunki formalne, których spełnienie było konieczne dla nabycia praw autorskich do fotografii. Zapis art. 2 poprzedniej Ustawy stanowił, że „ utwór wykonany sposobem fotograficznym lub do fotografii podobnym jest przedmiotem prawa autorskiego, jeżeli na utworze uwidoczniono wyraźnie zastrzeżenie prawa autorskiego”. Równocześnie ustawa ta wyraźnie wyłączała spod ochrony „reporterskie zdjęcia fotograficzne”.
Autor fotografii wykonanej przed 04 lutym 1994r. samodzielnie decydował, czy chce objąć wykonane zdjęcie prawno-autorską ochroną. Jeżeli tak, umieszczał na zdjęciu zastrzeżenie. Brak zastrzeżenia oznaczał, że fotografia nie jest utworem i nie mają do niej zastosowania przepisy prawa autorskiego.
Pod rządami aktualnej ustawy, prawidłowe jest założenie, że każde zdjęcie jest utworem, ponieważ dla fotografii ustalono niskie progi twórczości. Autor nie ma obowiązku manifestowania swojego stosunku do zdjęcia poprzez dokonywanie dodatkowych zastrzeżeń. Aby wykorzystać zdjęcia legalnie, konieczne jest legitymowanie się zgodą fotografa (licencja, licencja CC).
radca prawny Elżbieta Figat-Michalak
Pozostawienie komentarza pod artykułem będzie uważane, za wyrażenie przez Panią/Pana zgody w rozumieniu art. 6 ust. 1. lit. a RODO na przetwarzanie danych osobowych w celu opublikowania Pani/Pana imienia i nazwiska lub „nick” jako autora zamieszczonego komentarza. Udzielona zgoda może być wycofana w każdym czasie poprzez kontakt na adres e-mail Kancelarii kontakt@radcapranwyefm.pl lub poprzez usunięcia komentarza. Wskazuję, że wycofanie zgody pozostaje bez wpływu na zgodność z prawem przetwarzania, którego dokonano na podstawie zgody przed jej cofnięciem. Dane będą przetwarzane do czasu wycofania zgody.
każde zdjęcie jest utworem, to znaczy także to, które zostało wykonane przed 1994 rokiem i nie zostało zastrzeżone?
Jeżeli autor nie zastrzegł praw autorskich dla zdjęcia wykonanego przed 1994r. to zdjęcie nie było traktowane jako utwór.
Również po zmianie przepisów takie zdjęcie nie ma statusu utworu w rozumieniu prawa autorskiego.
Zdjęcia wykonane po 1994r. stanowią utwory o ile spełniają progi twórczości określone w ustawie.
Witam mam pytanie ,zamówiłem nadruk na koszulce z mojego pieska i zapłaciłem przelewem wraz z przesyłką .Gdy przysłano koszulkę okazało się że koszulka nie jest nadrukiem a naklejką ,złożyłem reklamację kazali mi odesłeć koszulkę z wizerunkiem mojego pieska i dopiero wtedy oddają mi pieniądze ,pytanie czy zdjecie mojego pieska jest objęte jakimś prawem autorskim , przecież koszulkę mogą sprzedać komu innemu proszę o odpowiedż.
Dzień dobry,
Fotografia co do zasady jest utworem. A zatem sklep nie może bez Pana zgody sprzedawać koszulki z naniesionym zdjęciem Pana autorstwa.
Pozdrawiam,
Elżbieta Figat-Michalak
Co ze zdjeciami przedwojennymi? czy moge uzyc cyfrowej wersji takiego zdjecia np do wykonania zdjecia na płótnie i dalszej odsprzedazy?
mowie o zdjeciach gdzie nie widnieje zadna informacja o autorze.
Dzień dobry,
Zdjęcia wykonane w okresie przedwojennym stanowią utwór w rozumieniu Ustawy o prawie autorskim z dnia 29 marca 1926 r.
W okresie obowiązywania Ustawy z 1952r. ochrona prawno-autorska zdjęcia zależała od dodatkowego zastrzeżenia twórcy.
Jeżeli zatem utwór fotograficzny powstał pod rządami Ustawy z dnia 1926r., a od śmierci jego twórcy nie upłynął okres 70 lat, korzystanie z takiego zdjęcia wymaga uzyskania zgody (licencji) lub nabycia praw autorskich. Jeżeli nie ma informacji o autorze, okres ochrony liczony będzie od dnia pierwszego rozpowszechnienia.
W czasach PRL wykonywałem zdjęcia związane z „Solidarnością” i działalnością opozycyjną organizacji opozycyjnych. Z powodu ostrożności przed represjami SB nie podpisywałem zdjęć, które starałem się w jak największej liczbie rozpowszechniać by pomogły zwalczyć system komunistyczny. Po 1989 r. byłem pewny, że wraz z obaleniem poprzedniego systemu moje zdjęcia są chronione przez prawo autorskie. Jednak okazuje się, że ta ochrona zaczęła się od 1994 r. Niestety, ustawa z 1952 r. jest do dziś wykorzystywana wobec moich niepodpisanych zdjęć (w obawie przed represjami SB) w celu ich bazpłatnego publikowania. Teraz jestem w sporze z IPN, który ma w zasobach moje zdjęcia pozyskane z teczek SB (nie wiem jak tam się znalazły), który z nich korzysta na swoich wystawach i udostępnia różnym podmiotom prawnym. Powołuje się na to, że moje zdjęcia, które znalazły się w teczkach SB nie miały zastrzeżonych praw autorskich (co przecież jest absurdem!) oraz, że tych praw nigdzie wówczas nie zastrzegłem. IPN, który powinien rozliczać przeszłość komunistyczną korzysta z komunistycznego prawa by wygrać ze mną sprawę w sądzie. Czy znany jest pani wyrok, lub sprawa o podobnym charakterze do mojej?
Dzień dobry,
Zapoznałam się z Pana wpisem i uważam, że można poszukiwać ochrony na gruncie prawa cywilnego, w szczególności na podstawie przepisów o ochronie dóbr osobistych, do których zalicza się również twórczość artystyczną.
Pozdrawiam,
r.pr. Elżbieta Figat-Michalak
Witam, pytanie w kwestii starych fotografii. Muzeum Narodowe w swoich zasobach posiada szklane negatywy zdjęć wykonanych w latach 30-tych XX wieku, przez niemieckich urzędników, takiego urzędu jak nasz Konserwator Zabytków. Zdjęcia wykonano na terenie ówczesnych Niemiec a teraz są to tereny naszego kraju. Negatywy szklane z racji swojego charakteru nie są podpisane ani opisane. Cały zasób tych zdjęć trafił do Muzeum i został zdygitalizowany.
Muzeum umożliwia pięć opcję udostępnienia tych zdjęć.
1. Cyfrowa reprodukcja muzealiów bez prawa do reprodukcji
– o rozdzielczości do 100 dpi – BEZPŁATNIE
– o rozdzielczości powyżej 300 dpi – 100zł +VAT
2. Prawo do jednorazowej publikacji z zawarciem pisemnej umowy:
– do celów naukowych, popularnonaukowych i edukacyjnych 100 zł + VAT
– wydawnictwa komercyjnego – 200zł + VAT
– wydawnictwa reklamowego – 250 zł + VAT.
Złożyłem zamówienie i otrzymałem zdjęcia o małej rozdzielczości bezpłatnie.
Jeśli dodam jakieś zdjęcie z tego zbioru do swojego postu na Facebook-u i w opisie podam źródło pochodzenia, czy grożą mi jakieś konsekwencje?
I jeszcze jedna rzecz, będąc w tym Muzeum i oglądając odbitki z tych szklanych negatywów, zrobiłem parę zdjęć swoim telefonem. Czy swoje zdjęcia mogę opublikować na FB?
Z góry dziękuje za odpowiedź.
Dzień dobry,
W swoim pytaniu poruszył Pan bardzo ciekawy temat digitalizacji i udostępniania w Internecie utworów należących do domeny publicznej. Zakładam bowiem, że prawa autorskie do zdjęć co do zasady wygasły.
Moim zdaniem utwory należące do domeny publicznej pozostają w domenie publicznej również po digitalizacji.
Kwestia ta budzi jednak wątpliwości, ponieważ skutki digitalizacji nie są wprost określone w Ustawie. Przedstawiona przeze mnie wykładnia jest jednak zgodna z Zaleceniem 2011/711/UE w sprawie digitalizacji i udostępniania w Internecie dorobku kulturowego oraz w sprawie ochrony zasobów cyfrowych. ZALECENIE KOMISJI z dnia 27 października 2011 r. w sprawie digitalizacji i udostępniania w Internecie dorobku kulturowego oraz w sprawie ochrony zasobów cyfrowych.
W przedstawionej sprawie zapraszam do kontaktu z Kancelarią.
Dzień dobry,
Jestem kolekcjonerem starych fotografii z czasów dwóch wojen: I i II wojny światowej, specjalizuję się w niedużym regionie. Kupuję zdjęcia na różnych aukcjach internetowych, ceny zdjęć osiągają od 100 a nawet do 1000zł za sztukę. W ostatnim czasie spotkałem się z nieprzyjemnymi sytuacjami, w których ludzie kopiują zdjęcia z aukcji z których kupiłem i wykorzystują je w swoich publikacjach lub udostępniają w domenie publicznej (czasami nawet w celach zarobkowych) bez podania źródła. Czy mogę domagać się w takich sytuacjach o prawa do obrazu ze zdjęcia ?
Z góry dziękuję i pozdrawiam.
Dzień dobry,
Po upływie okresu trwania praw autorskich utwór przechodzi do domeny publicznej i każdy może z niego korzystać, również w celach zarobkowych.
Zawsze natomiast powinien być wskazywany autor fotografii.
Proszę zwrócić uwagę, że kupuje Pan egzemplarz fotografii a nie prawa autorskie do utworu fotograficznego.
Dzień dobry Pani. Otrzymałem w prezencie kilkadziesiąt odbitek znanych i uznanych polskich fotografików z lat 44 – 70. Część z „zastrzeżeniem, część nie. Chciałbym je udostępnić szerokiej „widowni” na FB absolutnie bezpłatnie. Czy jest to możliwe? Jeśli nie, to w jaki sposób mam zapoznać innych z twórczością polskich fotografików, nie pozbywając się oryginałów
Z poważaniem Alkesnader Wolski
Dzień dobry,
W przypadku fotografii bez zastrzeżenia – sprawa jest prosta. Nie są one utworami w rozumieniu prawa autorskiego i ich eksploatacja nie podlega ograniczeniom prawno-autorskim.
W przypadku utworów fotograficznych eksploatacja musi nastąpić za zgodą uprawnionego.
W celu udzielenia pomocy prawnej w tym zakresie, zapraszam do kontaktu z Kancelarią.
Dzień dobry, Co z prawami autorskimi do zdjęć zamieszczonych w książce z 1945 roku? Można je reprodukować i wykorzystać?
Pytanie dotyczy fotografii powstałych przed 1945r. Można założyć, że status takich fotografii reguluje Ustawa o prawie autroskim z roku 1926r. Jak wynika z art. 3 tej Ustawy fotografia jest utworem, o ile takie zastrzeżenie znajduje się na jej odbitce. Zastrzeżenie powinno również wskazywać rok powstania zdjęcia. Fotografia bez zastrzeżenia praw autorskich nie jest utworem. Korzystanie z takiej fotografii nie podlega ocenie z punktu widzenia prawa autorskiego. W przeciwym wypadku należy zweryfikować czy prawa autorskie nie wygasły.
Witam!
Wraz z polonistą tworzymy platformę edukacyjną, dotyczącą języka polskiego w zakresie szkoły podstawowej i średniej.
Czy w ramach tej platformy edukacyjnej, która powstaje w celach zarobkowych, możemy użyć, np. zdjęcia z filmu „Lalka” z 1977r.?
Dzień dobry!
Serial TV „Lalka” z 1977r. nadal jest chroniony w ramach prawa autorskiego. Dlatego w pierwszej kolejności należy odróżnić czy zdjęcie jest fotografią, czy tzw. „stop klatką” (częścią Serialu). Natomiast w opisanej przez Panią sprawie polecałabym użycie fotografii w ramach prawa cytatu. Cytowanie jest dozwolone w celu wyjaśnienia, analizy krytycznej lub nauczania. Tutaj może to być analiza adaptacji filmowej „Lalki”.
Pozdrawiam,
Elżbieta Figat-Michalak