W publicznej debacie na temat statusu prawnego wytworów Sztucznej Inteligencji przywoływana jest opinia, że Sztuczna Inteligencja działa jak aparat fotograficzny. Przypomina to kontrowersje, które towarzyszyły uznaniu fotografii jako dziedziny sztuki. Przeciwnicy wprowadzenia fotografii do kręgu twórczości argumentowali, że zdjęcie nie jest dziełem fotografa ale aparatu i odmawiali uznania fotografii za utwór.
Ostatecznie dla fotografii wyodrębniono obszary swobody twórczej i wskazano możliwości twórczych wyborów prowadzących do ustalenia oryginalnego utworu: „świadomy wybór momentu fotografowania, punktu widzenia, kompozycji obrazu (kadrowania), oświetlenia, ustalenia głębi, ostrości i perspektywy, zastosowania efektów specjalnych oraz zabiegi zmierzające do nadania fotografii określonego charakteru”.[1] Wkład twórczy fotografa może polegać na zainscenizowaniu lub zaplanowaniu obrazu. Prowadzi to do wniosku, że fotograf jest kreatorem fotografii a aparat pełni rolę narzędzia.
Ponieważ słyszę, że Sztuczna Inteligencja to również narzędzie to jej wytwory mogą być utworami – tak jak są nimi zdjęcia „zrobione” przez aparat – zaczęłam się zastanawiać czy tak jest w istocie? Uważam, że nie i to z kilku powodów:
Fotograf pracuje na „białej kartce” a poprzez swoją pracę tworzy fotografię od zera. Równocześnie ma decydujący wpływ na każdy element fotografii od stworzenia fotografowanego obiektu, wybór przestrzeni lub wydarzenia, poprzez wybór aparatu i jego ustawiania do obróbki i retuszu.
Z kolei generatory obrazów Sztucznej Inteligencji tworzą grafiki poprzez kompilacje obrazów wyjściowych. Ich praca polega na wyborze kształtów i kolorów przy zastosowaniu algorytmów logicznych, prawdopodobieństwa a w końcu losowych. Zatem proces powstawania obrazu rozpoczyna się od nie od białej kartki ale od szumu danych, z których zgodnie z ustalonym algorytmem Sztuczna Inteligencja usuwa zbędne elementy. Wszystkie wybory dotyczące wyglądu obrazu są dokonywane przez Sztuczną Inteligencję na bazie posiadanych danych. Osoba wydająca Sztucznej Inteligencji polecenie generowania obrazu, decyduje o jego treści. Ale decyzje w zakresie sposobu wyrażenia pozostawia algorytmom. Tym samym człowiek nie ma wpływu na osiągnięty rezultat -sposób wyrażenia – który jest przedmiotem ochrony prawa autorskiego.
Pomysły, idee oraz procedury, które wskazujemy Sztucznej Inteligencji w celu uzyskania obrazu same w sobie nie są utworami i nie podlegają ochronie. To co w istocie podlega tej ochronie pochodzi wyłącznie od Sztucznej Inteligencji.
Dlatego uważam, że Sztuczna Inteligencja nie może być porównywana do aparatu fotograficznego a jej wytwory nie powinny mieć statusu utworów. Moim zdaniem Sztuczna Inteligencja zawsze wygeneruje obraz wtórny – będący rezultatem analizy posiadanych danych. Sztuczna Inteligencja może wygenerować nowy obraz Rembrandta[2], ale nie zostanie oryginalnym artystą.
r.pr. Elżbieta Figat-Michalak
[1] Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 5 lipca 2002 r., III CKN 1096/00, OSNC 2003, nr 11, poz. 150,
[2] https://tylkonauka.pl/wiadomosc/sztuczna-inteligencja-stworzyla-nowy-obraz-rembrandta
0 komentarzy