W postępowaniu ZAiKS przeciwko CDA[1], w sprawie zapłaty tantiem za korzystanie z utworów audiowizualnych, Sąd nakazał przekazanie szczegółowych danych dotyczących działalności portu CDA w latach 2013-2022. W celu ustalenia wysokości zaległych tantiem CDA musi przekazać informacje o tytułach filmów, które rozpowszechniał w Internecie oraz o reemisjach stacji telewizyjnych (orzeczenie nie jest prawomocne). Podstawą wydania tego orzeczenia jest roszczenie informacyje. Jak pokazano, roszczenie informacyjne może być bardzo pomocne w dochodzeniu ochrony praw własności intelektualnej. Pozwala na wydobycie od osób trzeciech informacji o zakresie eksploatacji własności intelektualnej, co umożliwia uprawnionym oszacować szkodę i wysokość odszkodowania.
Przepisy o roszczeniu informacyjnym.
Roszczenie informacyjne jest uregulowane w Kodeksie Postępowania Cywilnego w Rozdziale 4 pt. „Wezwanie do udzielenia informacji” – art. 479(112) i następne. Jest to część przepisów szczególnych dotyczących spraw własności intelektualnej. Można je wykorzystać w każdej sprawie dotyczącej prawa autorskiego i praw pokrewnych, praw własności przemysłowej (znaki towarowe i wzory przemysłowe) oraz dotyczącej zapobiegania i zwalczania nieuczciwej konkurencji.
Komu przysługuje roszczenie informacyjne?
Roszczenie informacyjne przysługuje podmiotom, których prawa własności intelektualnej zostały naruszone lub jest zagrożenie naruszenia. Może to być autor książki, producent muzyczny, wydawca, a także uprawniony do znaku towarowego czy wzoru przemysłowego. Roszczenie pozwala im uzyskać informacje, które są niezbędne do dochodzenia praw lub zabezpieczenia roszczeń.
Obowiązany do udzielenia informacji
Obowiązanym do udzielenia informacji może być zarówno domniemany naruszycie, jak i inna osoba, która posiada istotne dane o naruszeniu np. dystrybutor, dostawca, sprzedawca lub inny podmiot zaangażowany w proces naruszenia. Przykładowo w proces produkcji nielegalnych kopii utworów czy towarów z podrobionym znakiem towarowym.
Jak i gdzie wystąpić z roszczeniem informacyjnym?
Roszczenie informacyjne składa się w sądzie właściwym dla spraw własności intelektualnej. Wniosek można złożyć nawet przed wytoczeniem powództwa. Powinien wskazywać w sposób wiarygodny fakty potwierdzające naruszenie wraz ze wskazaniem ujawnienia jakich informacji domaga się uprawniony. Po rozpatrzeniu wniosku Sąd może nakazać udzielenie żądanych informacji, w tym o pochodzeniu lub sieciach dystrybucji, jeżeli są niezbędne do dochodzenia roszczeń przez uprawnionego.
Jakich informacji można żądać ?
Uprawniony może żądać udzielenia informacji, które są niezbędne do ochrony jego praw i zasadniczo może je wykorzystać tylko w tym celu. Kodeks wymienia kategorie informacji jako dane producentów, wytwórców i dystrybutorów oraz innych osób uczestniczących w obrocie nielegalnych kopii utworów czy towarów z podrobionym znakiem towarowym, informacji o ilości kopii lub towarów i ich cenach a także innych informacji o ile wnioskodawca wykaże, że ich potrzebuje do wykazania wysokości roszczenia. Wiedza o osobach uczestniczących w naruszeniu oraz o skali naruszenia, w tym korzyściach uzyskanych przez te osoby, pozwala na identyfikację osób odpowiedzialnych oraz prawidłowe oszacowanie kwoty dochodzonego odszkodowania.
Jakie są koszty sądowe uzyskania roszczenia informacyjnego?
Koszty sądowe związane z roszczeniem informacyjnym obejmują opłaty sądowe, która wynosi aktualnie 300,00 zł – zgodnie z Ustawą o kosztach sądowych w sprawach cywilnych.
Podsumowanie
Z pomocą roszczenia informacyjnego autorzy, wydawcy i przedsiębiorcy, którzy walczą z naruszeniami znaków towarowych, mogą uzyskać informacje niezbędne do dochodzenia swoich praw. Aby skutecznie reagować na przypadki naruszeń, należy znać swoje możliwości prawne.
Mediacja sądowa to dobrowolny i poufny proces rozwiązywania sporów, prowadzony przy udziale bezstronnego mediatora, który pomaga stronom osiągnąć porozumienie w drodze wymiany propozycji ugodowych. Ugoda zawarta przed mediatorem kończy sprawę, a zatwierdzona przez Sąd ma moc wyroku. Mediacja może dotyczyć spraw cywilnych i gospodarczych, w tym spraw własności intelektualnej.
Rola Mediatora
Mediator jest neutralnym i bezstronnym uczestnikiem mediacji. Jego główne zadania to:
Organizacja komunikacji, czyli stworzenie dla stron przestrzeni do swobodnego formułowania stanowisk.
Przestrzeganie zasad mediacji, w szczególności poufności i dobrowolności.
Wspieranie procesu formułowania propozycji ugodowych, w tym poprzez różne formy kontaktu oraz motywowanie do poszukiwania rozwiązań zgodnych z interesem stron, w duchu zasady „win-win”.
Sporządzanie ugody, która obejmuje ustalenia stron a po zatwierdzeniu przez Sąd stanowi tytuł egzekucyjny.
Sposób prowadzenia mediacji
Mediator jest odpowiedzialny za przestrzeganie zasad mediacji. Powinien działać zachowując neutralność i bezstronność. Mediator nie podejmuje decyzji za strony ani nie rozstrzyga sprawy, ale wyłącznie wspiera strony w wypracowaniu własnych rozwiązań. Zapewnia również spokojna atmosferę oraz umożliwia wypowiedzenie się wszystkich uczestnikom.
Mediacje w postępowaniu cywilnym odbywają się na podstawie skierowania przez Sąd pod warunkiem, że wszystkie strony wyrażą na to zgodę. Do mediacji można przystąpić na każdym etapie postępowania cywilnego.
Zawarcie umowy to nic innego jak ustalenie zasad i warunków współpracy.
Jeżeli dla umowy nie jest wymagana forma szczególna, np. pisemna lub notarialna, to jej zawarcie następuje z chwilą osiągnięcia porozumienie w zakresie wszystkich negocjowanych postanowień umownych. Mówi o tym art. 72 Kodeksu Cywilnego, regulujący zawarcie umowy w drodze negocjacji.[1]
Z mojego doświadczenia wynika, że umowy dotyczące utworów zawierane z autorem zawsze są przedmiotem negocjacji. Negocjuje się wynagrodzenie, terminy a dodatkowo pola eksploatacji lub zasady wykonywania autorskich praw osobistych.
Jeżeli spojrzymy na umowy prawa autorskiego z punktu widzenia wymogów formalnych to okaże się, że wyłącznie umowę licencji niewyłącznej można zawrzeć w dowolnej formie, w tym dorozumianej. Pozostałe umowy dotyczące utworu tj. umowa licencji wyłącznej i umowa przeniesienia prawa autorskiego – wymagają formy pisemnej. Zachowanie formy pisemnej wymaga podpisania się pod dokumentem zawierającym treść umowy, przy czym może to być podpis własnoręczny bądź kwalifikowany podpis elektroniczny .
Na marginesie zwracam uwagę na dwie umowy: o dzieło i zlecenie, które są najczęściej zawierane jeżeli rezultatem współpracy może być stworzenie utworu. W tej sytuacji ww. umowy posiadają dodatkowe postanowienia dotyczące praw autorskich do utworu. Jakkolwiek ani umowa o dzieło ani zlecenie nie wymagają zachowania formy szczególnej, to jednak skuteczność umowy w zakresie przeniesienia praw autorskich lub udzielenia licencji wyłącznej będzie uzależniona od zachowania formy pisemnej.
W tym poście zamierzam ocenić skutki prawno-autorskie umów zawieranych w drodze negocjacji, przy założeniu, że negocjacje są prowadzone w formie rozmów (osobistych i online) oraz wymiany korespondencji elektronicznej.
Ustalenie wszystkich negocjowanych zasad współpracy będzie równoznaczne z zawarciem licencji niewyłącznej. Strony mogą dodatkowo potwierdzić ustalenia w formie pisemnej, ale nie jest to wymagane – zobowiązanie powstało na skutek samego uzgodnienia warunków licencji niewyłącznej.
Zupełnie inaczej wygląda sytuacja w przypadku licencji wyłącznej i przeniesienia praw autorskich do utworu. Zakończenie negocjacji to za mało, żeby mówić o zawarciu umowy. Strony muszą spisać wszystkie uzgodnienia i podpisać dokument umowy. To nie tylko formalność, ale warunek przeniesienia praw autorskich lub udzielenia wyłączności do korzystania z utworu. W tym wypadku zakończenie negocjacji ustaleniem wszystkich warunków nie ma żadnych konsekwencji umownych, w szczególności nie może być rozumiany jako udzielenie licencji niewyłącznej. Wyjątek stanowi sytuacja w której strony od początku prowadzą negocjacje w formie pisemnej.
Podsumowanie: Zawarcie umowy w drodze negocjacji następuje z chwilą osiągnięcia porozumienia co do wszystkich negocjowanych kwestii o ile forma prowadzenia negocjacji odpowiada formie właściwej dla skutecznego zawarcia negocjowanej umowy. W przypadku umowy przeniesienia praw autorskich i umowy licencji wyłącznej strony musiałyby prowadzić negocjacje w formie pisemnej.
Sytuacja będzie trochę odmienna w przypadku umowy o dzieło i umowy zlecenie. Przystąpienie do wykonywania umowy, w tym świadczenie usług, których efektem jest utwór bądź wykonanie dzieła – utworu, oznacza, że strony zawarły umowę, która podlega rozliczeniu. To jakie będą skutki tych umów wobec utworu powstałego w ramach ich wykonania – zależy nie tylko od treści tej mowy i wspólnego celu stron, ale również od zachowania odpowiedniej formy jej zawarcia. Jeżeli celem stron będzie przeniesienie praw autorskich lub licencja wyłączna, to pominięcie formy pisemnej oznacza, że nie zostanie on osiągnięty. Jednak wyjątkowo tak zawarte umowy o dzieło lub zlecenie mogą być źródłem licencji niewyłącznej.
r.pr. Elżbieta Figat-Michalak
[1] Inne sposoby zawarcia umowy uregulowane art. 66 i następnych Kodeksu Cywilnego to:
– przyjęcie oferty, w tym milczące lub konkludentne przyjęcie oferty, kiedy umowa zostaje zawarta z chwilą przyjęcia oferty a gdy nie jest to wymagane, z chwilą przystąpienia przez drugą stronę do wykonania Umowy;
– aukcja i przetarg.
W przypadku umów regulujących zasady korzystania z utworów, zawarcie umowy w drodze przyjęcia oferty będzie występowało w przypadku zwierania umów licencji niewyłącznej, skierowanej do szerokiego kręgu użytkowników, np. licencji na aplikacje i gotowe programy komputerowe.
Wzory przemysłowe, które są częścią produktu złożonego
Wzór przemysłowy chroni design, czyli zewnętrzną nową i oryginalną postać produktu. Przepisy pozwalają na rejestrację projektów mebli, lamp, torebek, telefonów, pralek czy samochodów. Przy czym ten ostatni jest produktem złożonym tj. składa się z części, które samodzielnie też mogą uzyskać rejestrację jako wzór przemysłowy. Producenci samochodów zgłaszają do rejestracji takie elementy aut jak lusterka, lampy czy nawet zderzaki. Skutek jest taki, że rejestracja tych części prowadzi do monopolizacji rynku napraw, czemu przeciwdziała klauzula napraw.
Gdzie obowiązuje klauzula napraw ?
W celu ograniczenia rejestracji i uwolnienia rynku części zamiennych Unia Europejska wprowadziła wyjątek dla korzystania z zarejestrowanego wzoru w celu naprawy produktów złożonych.
Klauzula napraw dotyczy wspólnotowych wzorów przemysłowych, czyli tych chronionych na terytorium UE na podstawie rejestracji w Urzędzie Unii Europejskiej ds. Własności Intelektualnej w Alicante.
Natomiast dla znaków krajowych – zarejestrowanych w urzędach państw członkowskich na podstawie przepisów krajowych – została wydana Dyrektywa[1], zgodnie z którą wprowadzenie klauzuli napraw było dowolne.
W Polsce obowiązująca Ustawa prawo własności przemysłowej[2] przewiduje Klauzulę napraw. Ale już w Niemczech jest zastosowanie jest ograniczone według daty rejestracji wzoru.
Na czym polega Klauzula napraw ?
Producent i sprzedawca części zamiennych do samochodów, może powołać się na klauzule napraw, w stosunku do producenta samochodów, który tą część zarejestrował jako wzór przemysłowy. Na mocy klauzuli może produkować i wprowadzać do obrotu ww. części, ale wyłącznie w celu naprawy produktu złożonego czyli samochodu, polegającej na przywróceniu jego stanu pierwotnego. Tym samym części nie mogą służyć do tuningowania aut ani do wytwarzania tzw. „składaków”.
Zmiany w prawie UE
Zgodnie z nową Dyrektywą UE[3], zasady korzystania z klauzuli napraw mają zostać ujednolicone w krajach członkowskich do 2032r., tak żeby uprawniony z rejestracji części samochodowych nie mógł blokować produkcji i sprzedaży identycznych części zamiennych służących do naprawy tych aut.
Producenci i sprzedawcy części zamiennych będą mogli zwiększyć obszar swojej działalności, bez ryzyka związanego z fragmentaryzacją prawną w zakresie ochrony wzorów. Konsumenci uzyskają szerszy dostęp do tańszych zamienników.
Warunki klauzuli napraw
Przepisy mają długi – bo 8 letni okres przejściowy – co oznacza, że nadal producenci i sprzedawcy części zamiennych muszą sprawdzać czy oferowane części posiadają rejestracją oraz czy na danym terytorium mogą powołać się na klauzulę napraw. Równocześnie nadal korzystanie z klauzuli napraw wiąże się ze spełnieniem szczególnych warunków. Producent i sprzedawca jest zobowiązany do ich przestrzegania, jako profesjonalny przedsiębiorca, a w przypadku sporu musi udowodnić, że te warunki rzeczywiści spełnił.
Podsumowanie
Zmiany w przepisach o wzorach przemysłowych, w tym wprowadzenie zharmonizowanej klauzuli napraw, to dobra wiadomość dla producentów części zamiennych i ich klientów. Choć nowe przepisy ujednolicą zasady korzystania z wzorów w celu naprawy to nadal wymagają przestrzegania szczególnych warunków. Producenci, którzy chcą uniknąć problemów związanych z naruszeniem wzorów przemysłowych i kosztownymi procesami sądowymi, powinni zwrócić szczególną uwagę na poprawność swojej dokumentacji oraz na zgodność z regulacjami. Zmiany te są krokiem w stronę większej transparentności i ujednolicenia prawa w UE, co z pewnością ułatwi życie przedsiębiorcom w dłuższej perspektywie.
r.pr. Elżbieta Figat-Michalak
[1] DYREKTYWA 98/71/WE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY
Aby zapewnić jak najlepsze wrażenia, korzystamy z technologii, takich jak pliki cookie, do przechowywania i/lub uzyskiwania dostępu do informacji o urządzeniu. Zgoda na te technologie pozwoli nam przetwarzać dane, takie jak zachowanie podczas przeglądania lub unikalne identyfikatory na tej stronie. Brak wyrażenia zgody lub wycofanie zgody może niekorzystnie wpłynąć na niektóre cechy i funkcje.
Funkcjonalne
Zawsze aktywne
Przechowywanie lub dostęp do danych technicznych jest ściśle konieczny do uzasadnionego celu umożliwienia korzystania z konkretnej usługi wyraźnie żądanej przez subskrybenta lub użytkownika, lub wyłącznie w celu przeprowadzenia transmisji komunikatu przez sieć łączności elektronicznej.
Preferences
The technical storage or access is necessary for the legitimate purpose of storing preferences that are not requested by the subscriber or user.
Statystyka
Przechowywanie techniczne lub dostęp, który jest używany wyłącznie do celów statystycznych.The technical storage or access that is used exclusively for anonymous statistical purposes. Without a subpoena, voluntary compliance on the part of your Internet Service Provider, or additional records from a third party, information stored or retrieved for this purpose alone cannot usually be used to identify you.
Marketing
Przechowywanie lub dostęp techniczny jest wymagany do tworzenia profili użytkowników w celu wysyłania reklam lub śledzenia użytkownika na stronie internetowej lub na kilku stronach internetowych w podobnych celach marketingowych.